Danistay Sarhos Gençlige Kapi Araliyor
Tütün Mamulleri ve Alkollü Içkilerin Satisina ve Sunumuna Iliskin Usul ve Esaslar Hakkinda Yönetmelik’te yapilan degisiklik hükmünün yürütmesi Danistay 13. Dairesi tarafindan durdurulmustur. Ancak kararin kendisi hem hukuka hem Anayasa’ya hem de toplum yapimiza aykiri olup, gelecek nesiller açisindan telafisi mümkün olmayan sonuçlara gebedir. Bir lise ögrencisinin tekne partisinde alkol komasina girmesinin üzerinden daha bir hafta geçmemisken, böyle bir kararin alinmasi son derece üzücü olmustur.
Yönetmeligin ‘tanimlar’ basliginda, 15-24 yas arasi dönem içinde bulunan kisi, ‘genç’ olarak tanimlanmistir. Danistay’in da kararinda kabul ettigi üzere, yönetmelikte yer alan bu ‘genç’ tanimi, Birlesmis Milletler, Dünya Saglik Örgütü ve UNESCO tarafindan da benimsenen uluslararasi bir standardi ifade etmektedir. Bu tanim, tütün mamulleri ve/veya alkollü içkilerin 18 yasini doldurmus kisilerce kullanilmasi, tüketilmesi veya belgesi varsa satilmasi konusunda herhangi bir engel ve yasak içermemektedir. Dolayisiyla, bu tanimda hukuka aykirilik saptanmamistir. Ancak ayni kararda bu kez, “...anilan Yönetmelik kurali, sadece gençleri hedefleyen etkinliklerin Kurumdan alkollü içki satis belgesi almis bulunan isyerlerinde gerçeklestirilmesi halinde, 18 yasindan büyük olan gençlere satis ve/veya sunum yapilmasinin yasaklanmasi sonucunu dogurmaktadir. Bu da, hem Kanun uyarinca 18 yasini doldurmus kisilerin içki içme ve satin alma özgürlügünü sinirlandirmasi, hem de Anayasa'nin 48. maddesinde güvence altina alinan çalisma hürriyetine aykiri bir düzenleme getirilmis olmasi bakimindan hukuka uygun bulunmamistir…” denilerek yürütmenin durdurulmasi karari verilmistir.
Danistay kararinda, hem “Anayasa ve kanunlarda öngörüldügü üzere, alkollü içkilerle ilgili reklamin, kampanyanin veya promosyon uygulamasinin yönelecegi hedef kitlenin seçiminde, bireylerin, özellikle de gençlerin ve çocuklarin alkolün zararli etkilerinden korunmasi amacina uygun olarak seçici davranilarak, çocuklara ve gençlere yönelik olarak gerçeklestirilen eglence ve etkinliklerde alkollü içkilerin reklam ve tanitiminin ve bu tür organizasyonlarda çocuklara ve 18 yasindan küçüklere yönelik alkollü içki satisinin ve sunumunun yasaklanmasinda hukuka aykirilik bulunmadigi kuskusuzdur” ve “Yönetmeligin yaptigi ‘genç’ tanimi hukuka uygundur” denilip hem de yönetmeligin gençlere yönelik etkinliklerde alkol sunumunu yasaklayan hükmünü iptal etmesi, kararin kendi içinde çeliskili oldugunu ortaya koymaktadir.
Yönetmeligin yürütmesinin durdurulmasi karari veren hükmünün yoklugu halinde bahar festivali, yilsonu festivali, konserler, açik hava senlikleri gibi gençlere yönelik etkinliklerde alkollü içki tanitimi ile kullanimi hiçbir kisitlamaya ve denetime tabi olmadan yapilabilecek, böylece Anayasa hükmü islemez hale gelecektir. Bu etkinliklere 18 yasindan küçük lise çagindaki ögrencilerin de katildigi dikkate alindiginda, yönetmeligin tamaminin islemez hale gelecegi açiktir. Bu türden etkinlik ve bunlarin icra edildigi yerlerin, ebeveyn denetimi ve gözetiminden uzak olmasi nedeniyle, alkolle tanismada ilk adimin atildigi ve alkol bagimliligina götüren süreçte tetikleyici yerler oldugu asikârdir.
Danistay, verdigi bu kararla sarhos gençlige kapi aralamaktadir. Alkol nedeniyle her yil binlerce ölümlü trafik kazasinin meydana geldigi, bosanma sebepleri arasinda en çok alkol bagimliliginin geldigi, son yillarda artan kadina yönelik siddetin arkasinda da alkol bagimliliginin oldugu bilinen bir gerçektir. Basörtüsüne, ‘sembol’ diye karsi çikarak binlerce kizimizin hayatiyla oynayan zihniyetin, içkiyi de güya sembollestirerek binlerce insanin, ailenin hayatiyla oynamasi aci vericidir. Tüm bunlar ortadayken, hukuk devleti ve sosyal devlet ilkesi sinirlari içerisinde toplumun ve bireyin haklarini korumasi gereken Danistay’in, birakin bu temel ilkelere ve toplumun deger yapilarina sahip çikmasini, bizzat Anayasa’nin 58. maddesine ve bahsi geçen kanunlara aykiri bir karara imza atmis olmasi düsündürücü ve hukuk adina üzüntü vericidir.
