Yapilandirmaci Yaklasim Ögrencileri Ezbercilikten Kurtaramadi

Ögrencinin ögrenme sürecinde bilgiyi kendisinin olusturmasi temel ilkesine dayanan ‘yapi- landirmaci yaklasim’i ögret- menlerin benimseyemedigi be- lirlendi. Yapilandirmaci yak- lasimin uygulanmasiyla ög- rencilerin ezbere dayali bir ögrenme anlayisini birakip birakmadiklarina iliskin soruya, ögretmenlerin yüzde 4,8’i “tamamen”, yüzde 32,9’u “çogunlukla”, yüzde 59,2’si “orta ve çok az” düzeyde biraktiklarini ifade ederken, yüzde 3,1’i ise “hiç” birakmadiklarini söylüyor. Ögretmenler, ezbercilige dayali ögrenme anlayisinin terk edilmemesini, ögrencilerin ezbercilige dayali sinavlarla karsi karsiya kalmalarina bagliyor.

Egitim-Bir-Sen Stratejik Arastirmalar Merkezi’nin (EBSAM) yaptigi arastirma, 2004-2005 egitim-ögretim döneminde uygulamaya baslanan ögrenci merkezli ‘yapilandirmaci yaklasim’a dayali egitim-ögretim faaliyetinin henüz istenilen düzeyde uygulanmadigini ortaya çikardi.

12 ilde, 242 okulda ve bin 532 ögretmenle yüz yüze yapilan “Sinif Yönetimi ve Yapilandirmaci Yaklasim” konulu anket çalismasinda, ilkögretim ve ortaögretim kurumlarinda görev yapan ögretmenlerin, sinif yönetiminde yapilandirmaci yaklasimi uygulama düzeyleri belirlenmeye çalisildi.

Arastirmada ögretmenlerin sadece yüzde 13,9’u bilginin kaynagina yönelik varsayimlardan “Birey ögrenme sürecinde bilgiyi kendisi olusturur” önermesine katiliyor. Söz konusu oran, ögretmenlerin, yapilandirmaci yaklasimin temelinde yatan bilginin ögrenme sürecinde birey tarafindan aktif olarak olusturulduguna yeterince inanmadiklarini gösteriyor.

Geleneksel sinif yapisinin mi, yoksa yapilandirmaci sinif yapisinin mi ögrencileri basarili kildigina iliskin soruya ögretmenlerin yüzde 8,5’i “geleneksel sinif yapisi”, yüzde 59,8’i “yapilandirmaci sinif yapisi”, yüzde 21,5’i “fazla bir fark yok”, yüzde 7’si “ikisinin de ise yaradigini düsünmüyorum”, yüzde 2,7’si ise “Ikisi de basarili kiliyor” cevabini verdi.

Yapilandirmaci yaklasimin ögrencilerin ögrenme sorumlulugunu almaya yardimci oldugu varsayimina, katilimci ögretmenlerin 57,2’si “tamamen” ve “çogunlukla” düzeyinde katildigini belirtirken, yüzde 11.1’i bu varsayima “çok az” ve “hiç” düzeylerinde katildigini ifade ediyor. “Orta” düzeyde kaldigini söyleyenlerin orani ise yüzde 31.6.

Etkinliklerin yapilandirmaci yaklasima göre planlandigina ögretmenlerin yüzde 58,7’si “tamamen” ve “çogunlukla” düzeylerinde katilirken, hiç katilmayan ya da çok az katilanlarin orani yüzde 8,3 düzeyinde kaliyor. “Orta” düzeyde diyenlerin orani ise yüzde 33.

Ögretmenlerin yüzde 72,6’si yillik planlarin ve ders planlarinin ögrencilerle birlikte yapilmasi gerektigine orta ve daha üst düzeylerde, yüzde 17,9’u çok az düzeyde inanirken, yüzde 9,4’ü ise hiç inanmiyor.

Sinif yönetiminde yapilandirmaci yaklasimin uygulanmasina yönelik sorulara verilen cevaplar incelendiginde;

-Ögretmenler, sinif yönetiminde yapilandirmaci yaklasimi orta düzeyde ya da çogunlukla uygulamaktadir.

-Bayanlar, erkeklere oranla yapilandirmaci yaklasimi daha fazla uyguladiklari görüsünde.

-Ilkögretim ögretmenlerinin, ortaögretim ögretmenlerine oranla yapilandirmaci yaklasimi daha fazla uyguladiklari ortaya çikmaktadir.

-11 yil ve üstü mesleki kideme sahip ögretmenlerin, 1-10 yil arasinda mesleki kideme sahip ögretmenlere oranla yapilandirmaci yaklasimi daha fazla uyguladiklari görülmektedir.

-Sinifta uygulanacak etkinligi kendisi belirleyen ögretmenlerin, bütün ögretmenlerin ancak dörtte birini olusturmaktadir.

-Ögretmenlerin dörtte üçüne yakini, ögrencileri geleneksel oturma düzenine göre oturtmaktadir.

Katilimcilarin yüzde 61,8’i yapilandirmaci ögretim sürecini degerlendirmek için geleneksel yaklasimlarin yaninda otantik degerlendirme yaklasimlarini da “tamamen” ve “çogunlukla” düzeylerinde, yüzde 26.9’u orta düzeyde, yüzde 8,8’i “çok az” düzeyde kullanmalari gerektigini ifade ederken, yüzde 2,5’i ise hiç gerekmedigini düsünüyor.

Katilimci ögretmenlerin yüzde 79,2’si ögrencilerin performanslarini degerlendirmek için sonuç kadar ögretim sürecini de göz önüne almanin “tamamen” ve “çogunlukla” gerektigini belirtiyor. Arastirmada ortaya çikan sonuca göre, ögretmenlerin mesleki kidem yili azaldikça, ögretim sürecini de göz önüne almalari gerektigi düsüncesi artiyor.

Katilimci ögretmenlerin yüzde 48,8’i degerlendirme sürecine ögrenci ve ailesini “sürekli” ve “çogunlukla” kattigini, yüzde 47,5’i “orta düzeyde” ve “çok az” kattigini, yüzde 3,7’si ise hiç katmadigini söylüyor.

Ögretmenlerin Yapilandirmaci Yaklasimla Ilgili Görüsleri

Bu arada, arastirmaya katilan ögretmenlerin yapilandirmaci yaklasimla ilgili görüsleri de soruldu. Ögretmenlerin bu konudaki görüsleri söyle:

-Yapilandirmaci yaklasimin oturmasi ve uygulanmasi için öncelikle sinav sisteminin degismesi gerekiyor.

-Ögrenciler hazir degil, aileler yeteri kadar bilinçli degildir.

-Araç-gereçlerin, fiziki sartlarin ve altyapinin yeterli düzeye ulasmasi gerekiyor.

-Ögrencilerin ders yükünün azaltilmasi, sinif mevcutlarinin düsürülmesi gerekiyor.

-Ödevler, ögrencilerin kapasitesini asiyor ve veliye ödev olarak gidiyor.

-SBS, ögrencileri ezbere yönlendiriyor.

-Ailelerin sosyal ve ekonomik sartlari da yapilandirmaci egitimi olumsuz etkiliyor.

Ögretmenlerin, yapilandirmaci yaklasimin temelinde yatan bilginin ögrenme sürecinde birey tarafindan aktif olarak olusturulduguna yeterince inanmadiklari görülmektedir. Yapilandirmaci yaklasimin temelinde yatan varsayimlari benimsemeyen ögretmenlerin bu yaklasimi hakkiyla uygulamasinin mümkün oldugunu söylemek güçtür. Yapilandirmaci yaklasima yönelik verilen hizmetiçi egitimler yeterli degildir. Bu egitimlerin yapilandirmaci yaklasimin temelinde yatan ilkeler basta olmak üzere, iyice benimsetilerek verilmesi gerekmektedir. Genel anlamda, yapilandirmaci yaklasimin planlanmasi, yürütülmesi ve degerlendirilmesi asamalarinda ilkögretim ögretmenlerinin ortaögretim ögretmenlerine, 11 yil ve üzeri mesleki kideme sahip ögretmenlerin de diger ögretmenlere nazaran daha fazla aktif olduklari ortaya çikmaktadir. Hizmetiçi egitimlerde bunlar göz önünde bulundurulmalidir. Yapilandirmaci yaklasimin ve temelinde yatan ilkelerin ögretmenler tarafindan benimsenmesi, uygulamada görülebilecek aksakliklarin zamanla daha hizli bir sekilde düzelmesine imkan saglayacaktir.

Ortaögretim ögrencilerinin birincil bilgi kaynaklarina ulasmasini daha fazla saglamak için, ortaögretim ögretmenlerinin daha çok çaba göstermeleri gerekmektedir. Yapilandirmaci yaklasim, ögrenci merkezli bir egitim sistemi öngördügünden planlama, uygulama ve degerlendirme süreçlerinin tamaminda ögrencilerin katilimi saglanmalidir.

Egitim-ögretim etkinliklerinin yürütülmesinde yapilandirmaciligin gerektirdigi ders materyallerinin okullarda yetersiz kaldigi görülmektedir. Ders materyallerinin yeterli hale getirilmesi, ögretmenlerin farkli strateji, yöntem ve tekniklere agirlik vermesi ve aktif olarak uygulamasi; bununla birlikte, ögretmenlerin ögrenme etkinliklerini daha fazla ögrenci merkezli yürütmeleri beklenmektedir.

Sinif yönetiminde yapilandirmaci yaklasimin tamamen ve sürekli uygulanir hale gelebilmesi için Milli Egitim Bakanligi’nin; okullar için gerekli olan altyapiyi olusturmasi, araç-gereç ve donanim eksikliklerini gidermesi, sinif mevcutlarini düsürmesi, ögretmenlere hizmetiçi kurslar, ailelere ise seminerler vermesi, sinavlari bu yaklasima göre düzenlemesi ya da tamamen kaldirmasi gerekmektedir.

Ögretmenlerin yapilandirmaci yaklasimi tam anlamiyla benimseyerek, her yönüyle uygulamasi, yapilandirmaciligin hedeflenen amaca ulasmasini saglayacaktir. Bu yaklasimla ögrenciler, sinav endeksli ezbercilikten kurtulacak ve bilgiyi, ögrenme sürecinde kendileri olusturacaktir.

 Arastirmanin tam metni